Na czym polega metoda Montessori - w pytaniach i odpowiedziach

Metoda Montessori — skąd pochodzi nazwa?

Nazwa Metoda Montessori pochodzi od nazwiska włoskiej lekarki i pedagog, doktor Marii Montessori. Opracowała ona autorską metodę uczenia dzieci z trudnościami, która genialnie się sprawdziła. I chociaż miało to miejsce na przełomie XIX i XX wieku, to do dziś edukacja Montessori jest uważane za nowatorską, unikatową i wyjątkowo skuteczną.  

Kim była Maria Montessori?

”Była raz sobie nauczycielka, która pracowała z niepełnosprawnymi dziećmi. Na imię miała Maria i była lekarką”. Tymi słowami zaczyna się rozdział książki Opowieści na dobranoc dla młodych buntowniczek, który opisuje inspirującą historię życia Marii Montessori — lekarki i pedagożki, która poświęciła mnóstwo czasu, aby obserwować, jak dzieci same zdobywają wiedzę o świecie. Te badania pozwoliły jej dopracować metodę, w której dzieci z niepełnosprawnościami, uczyły się doświadczając możliwie szerokiej samodzielności. Z czasem okazało się, że ta metoda sprawdza się u wszystkich dzieciaków. 

FOT. Ilustracja Christiny Spano, pochodząca z książki “Opowieści na dobranoc dla młodych buntowniczek, rozdział poświęcony Marii Montessori”.

“NIGDY NIE WYRĘCZAJ DZIECKA, JEŚLI ONO WIERZY, ŻE TYM RAZEM PORADZI SOBIE SAMO”

MARIA MONTESSORI 

Podstawowe założenia metody Montessori

Metoda Montessori to wyjątkowo ciekawy sposób nauczania, który skupia się na indywidualnych potrzebach i tempie rozwoju każdego dziecka. Metoda Montessori promuje aktywne uczestnictwo dziecka w procesie nauki, rozwijając w nim umiejętności krytycznego myślenia, innowacyjności i samodyscypliny. To holistyczne podejście do edukacji, które umożliwia każdemu dziecku odkrywanie i rozwijanie swoich mocnych stron. 

Podstawowe założenia metody Montessori to:

• Samodzielność i niezależność dziecka: Dzieci mają swobodę wyboru aktywności edukacyjnych, co wspiera ich rozwój samodzielności i umiejętności podejmowania decyzji.
• Przygotowane środowisko: Pomieszczenie jest starannie przygotowane, zawiera specjalnie zaprojektowane materiały edukacyjne, które pozwalają na eksplorację i naukę poprzez doświadczenie.
• Różnorodność zasobów edukacyjnych: Dzieci mają dostęp do różnorodnych materiałów, które rozwijają zróżnicowane umiejętności, takie jak matematyka, język, przyroda, sztuka czy nauki społeczne.
• Indywidualizacja nauczania: Nauczyciele obserwują każde dziecko, aby dostosować nauczanie do jego indywidualnych potrzeb i zainteresowań.
• Wolność w nauce: Dzieci mają swobodę wyboru aktywności i mogą pracować samodzielnie lub w grupie, co sprzyja kreatywności i inicjatywie.
• Równowaga między pracą a zabawą: Metoda Montessori integruje naukę z zabawą, co sprawia, że dzieci angażują się w edukację w sposób naturalny i przyjemny.
• Rozwój słuchu i wzroku: Specjalne materiały Montessori pomagają w rozwijaniu umiejętności percepcyjnych, co ma wpływ na naukę czytania i pisania.
• Rola nauczyciela jako przewodnika: Nauczyciel w metodzie Montessori pełni rolę obserwatora, mentora i przewodnika, wspierając rozwój dziecka, ale pozostawiając mu również przestrzeń do samodzielnego odkrywania i uczenia się.
• Wartości społeczne i etyczne: Metoda Montessori kładzie nacisk na kulturę szacunku, współpracy i empatii, co wspomaga rozwój społeczny i emocjonalny dziecka.
• Całościowy różnorodny rozwój: Metoda Montessori dąży do zrównoważonego rozwoju emocjonalnego, intelektualnego, społecznego i fizycznego każdego dziecka.

FOT. Ilustracja Raquel Martin, pochodząca z książki “Mali Wielcy. Maria Montessori”

Na czym polega metoda Montessori w praktyce?

Klasa, sala przedszkolna czy pokój Montessori (także żłobek Montessori) to starannie zaprojektowana przestrzeń wyposażona w różnorodne materiały edukacyjne i meble, które są dostosowane do potrzeb i zainteresowań dzieci. Meble są niskie, wszystkie zabawki w zasięgu ręki dziecka, krzesełka dopasowane wagą do samodzielnego przesuwania przez maluchy. Ważną przestrzenią jest również szatnia czy szafa. Metoda Montessori kładzie duży nacisk na rozwijanie umiejętności życiowych, takich jak samodzielne ubieranie się, ale też sprzątanie czy gotowanie. 

Dzieci mają swobodę wyboru, które materiały chcą używać i w jakiej kolejności. Mogą pracować nad konkretnymi zadaniami, które przyciągają ich uwagę, co sprzyja ich motywacji i zaangażowaniu.

W szkołach, klasach, grupach przedszkolnych każde dziecko ma możliwość pracować indywidualnie, co pozwala na skupienie się na własnych umiejętnościach i zainteresowaniach. Nauczyciel obserwuje i wspiera rozwój każdego ucznia zgodnie z jego tempem. Dzieci mają także okazję do współpracy z innymi. Mogą razem rozwiązywać problemy, wspólnie tworzyć projekty czy wymieniać się pomysłami, co rozwija umiejętności społeczne.

Popularne pomoce naukowe, jakie znajdziemy w pokoju lub sali Montessori to zabawki drewniane i metalowe odwzorowujące prawdziwe przedmioty, drewniane klocki do liczenia, tablice z literami, modele zwierząt czy globusy. Dzięki nim dzieci uczą się poprzez doświadczenie i manipulację.

Dzięki przygotowanemu środowisku i swobodzie wyboru dzieci często pracują w spokoju i skupieniu, co sprzyja głębokiemu zrozumieniu świata.

Dzieci mają możliwość samodzielnego sprawdzania i poprawiania swojej pracy, co rozwija umiejętność samokontroli i refleksji.

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Noski Noski (@noskinoski)

Co znaczy Przedszkole Montessori? Czym różni się od „zwykłego” przedszkola?

Przedszkole Montessori stawia na aktywność i samodzielność dziecka, umożliwiając mu rozwój w sposób indywidualny. To podejście kładzie nacisk na rozwijanie indywidualnych zainteresowań i talentów każdego dziecka.

Aspekt	Przedszkole  Montessori	Zwykłe Przedszkole
Metoda nauczania	Metoda Montessori	Różne podejścia pedagogiczne
Rola nauczyciela	Przewodnik, obserwator, mentor	Główne źródło wiedzy
Środowisko pracy	Przygotowane środowisko	Tradycyjnie zorganizowanie
Wolność wyboru	Swoboda w wyborze aktywności	Planowane zajęcia
Różnorodność materiałów	Specjalnie opracowane pomoce	Standardowe materiały edukacyjne
Długość aktywności	Dłuższy czas pracy nad jedną aktywnością	Krótsze i zróżnicowane aktywności
Rozwój umiejętności życiowych	Duży nacisk na umiejętności praktyczne	Mniejszy nacisk na te umiejętności
Aktywność społeczna	Indywidualna praca oraz współpraca w grupach	Więcej aktywności grupowych
Nacisk na samodzielność	Duży	Zrównoważony

Od jakiego wieku Montessori?

Nie ma złego momentu, by rozpocząć przygodę z edukacją Montessori. Można stosować go od urodzenia się dziecka, projektując mu idealny pokoik dopasowany do założeń tej metody, można zacząć od żłobka Montessori czy przedszkola inspirując się wyłącznie elementami tego systemu. Wszystko zależy od Was i potrzeb wszystkich członków rodzinnej społeczności. 

 

Można zrobić totalną rewolucję posługując się cennymi przewodnikami po świecie Montessori. Będą nimi z pewnością książki dla rodziców, które znajdziesz tutaj -> Książki o Montessori.

 

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Noski Noski (@noskinoski)

 

Sami jesteśmy zwolennikami metody małych kroków. Pamiętaj, że kluczem jest elastyczność i adaptacja do indywidualnych potrzeb Twojego dziecka. Montessori to nie tylko metoda nauczania, ale również filozofia życia, która opiera się na szacunku dla indywidualności i naturalnego rozwoju dziecka. Oto checklista kroków, które można podjąć — jeden za drugi:

Przyjazne Środowisko

• Stwórz dedykowany kącik do aktywności edukacyjnych
• Ogarnij szafę Montessori
• Zadbaj o łatwy dostęp do książeczek
• Pomyśl o rozwiązaniu, jakim jest kitchen helper

Dostosowane Meble Montessori

• otwarte, niskie półki
• krzesełko i stolik dopasowane do możliwości dziecka
• materac Montessori

Oferuj Wybór

• "Czym chcesz się zająć dzisiaj?"
• “Co dziś porobimy”
• “Masz ochotę coś ugotować”

Wspieraj

• samodzielność
• kreatywną zabawę
• komunikację
• współpracę 
• skupienie 
• cierpliwość 

Stwórz Rutynę

• stała godzina dla posiłków
• rytuał kładzenia się spać 
• jasne wyznaczenie czasu na zabawę 

Wyposaż dom w odpowiednie pomoce i zabawki Montessori:

• Klocki drewniane różnych kształtów i rozmiarów
• Puzzle drewniane z trzema wymiarami
• Zabawki do sortowania i klasyfikowania (np. po kolorach)
• Zabawki z różnymi fakturami i materiałami (drewno, tkanina, korek itp.)
• Zabawkowa kuchnia 
• Zabawki do sprzątania
• Instrumenty muzyczne 
• Miękkie pluszowe zwierzątka
• Woreczki sensoryczne z różnymi materiałami
• Zestawy do eksperymentów z wodą i plastycznymi reakcjami
• Zabawki konstrukcyjne — drewniane i metalowe
• Patyczki/ Kamyki do sortowania i liczenia
• Figurki zwierząt 
• huśtawki 
• deski do bujania
• skakanki
• sprzęty do zabawy na świeżym powietrzu

Dlaczego Montessori to skuteczna metoda pedagogiczna?

Metoda Montessori jest skuteczna, ponieważ kładzie nacisk na aktywną rolę dziecka, usuwając nudę i presję z systemu edukacji. W zamian promowane jest własne tempo rozwoju umiejętności i zainteresowań każdego dziecka. Dodatkowo, metoda Montessori stawia duży nacisk na rozwój społeczny. 

Zabawki Montessori w Noski Noski

Zabawkom Montessori poświęciliśmy sporo uwagi. Marta długo dobierała odpowiednie zabawki - jeżdżąc po targach na całym świecie i rozmawiając z nauczycielami tej metody. W Dziale Zabawki Montessori w sklepie Noski Noski znajdziesz mnóstwo wyjątkowych, trwałych i pięknych zabawek, które przydadzą się w Waszej przygodzie z tym modelem edukacji. 

FAQ:

Czy Montessori jest dla wszystkich dzieci?

Chociaż metoda Montessori jest dostosowana do różnych typów uczniów,  nie każde dziecko się w niej odnajdzie. Warto spróbować zadając sobie pytanie, czy dostarczamy optymalne warunki dla konkretnego dziecka. 

Od jakiego wieku Montessori?

Metoda Montessori była w założeniu dedykowana dzieciom w wieku przedszkolnym, czyli od około 2,5 do 6 lat. Jej zasady sprawdzały się jednak na innych etapach edukacji, w tym także w pracy z seniorami. Na Montessori nigdy nie jest za późno. 

Czy w przedszkolu Montessori są zabawki?

Tak. Jest mnóstwo ciekawych zabawek, w tym przedmioty codziennego użytku i tzw. pomoce naukowe Montessori.